Coronavirus en contracten

1.Elke contractant is gehouden tot zijn verbintenissen en kan maar bevrijd zijn wanneer hij kan bewijzen dat de contractuele wanprestatie het gevolg is van een vreemde oorzaak of overmacht. ( artt. 1147 en 1148 BW).

In ons Belgisch juridisch systeem is overmacht zeer strict geïnterpreteerd.

Overmacht omvat een gebeurtenis die een onoverkomelijke beletsel uitmaakt voor de nakoming van de verbintenis. (1).

2. Die onmogelijkheid tot nakoming van de verbintenis wordt tot op heden zeer streng geïnterpreteerd. Het financieel onvermogen ingevolge externe omstandigheden leidt niet tot overmacht.(2). Dit betekent dat ondernemingen die zonder inkomen zitten ingevolge overheidsmaatregelen ingevolge covid-19, zich niet kunnen steunen op de financiële gevolgen ervan.

Verder mag de contractant geen fout hebben begaan (om het bestaan van overmacht te kunnen aantonen).

Het ontwerp wetboek inzake verbintenissen voorziet enige ruimte voor de imprevisieleer ( rekening houden met nieuwe omstandigheden die zich voordoen na de contractafsluiting, en zou kunnen leiden tot het her-onderhandelen van de contractuele voorwaarden), maar tot op heden niet. Anderzijds zijn er al verschillende uitspraken van rechtbanken die dezelfde omstandigheden aannemen als een vorm van    rechtsmisbruik ( tav de partij die nog wenst uit te voeren ).(3).

3. Overmacht en rechtsmisbruik kunnen dus in bepaalde omstandigheden met succes ingeroepen worden door de partij die in moeilijkheden geraakt om zijn verbintenissen uit te voeren ingevolge Covid-19.(4) Handelshuurders ( wier zaak dient gesloten te worden ) kunnen tevens opwerpen tegen de verhuurder dat deze in gebreke blijft tot vrijwaring van het rustig genot van het pand ( dus ook wanneer dit het gevolg is van een beslissing van de overheid ).Dit leidde tot de beslisssing dat huur niet diende betaald te worden tijdens de periode van de lockdown (5)

(1) Cass.,4.6.2015,Arr.Cass.2015, 1496

(2) Cass.28.6.2018,TBH 2018, 722

(3) Britt Weyts, Het klassieke leerstuk van overmacht in het verbintenissenrecht, TBBR 2020/8, pag. 442

(4) M.De Potter De Ten Broeck, Een pandemie als overmacht, overmacht als pandemie, TBH 2020/3, pag. 270

(5) Luik, 30.7.2020, TBBR 2021/2, pag. 108; Vred.oeselare, 24.11.2020, TBBR 2021/2, pag. 109