Vernieuwing van het auteursrecht

Sinds 1 augustus 2022 geldt de nieuwe auteurswetgeving ( omzetting van EU richtlijn), die terug te vinden is in de algemene wet van economisch recht ( WER). De hoofdlijnen ervan zijn de volgende.

A.TEKST EN DATA MINING (TDM):

Dit betreft dus de techniek die een tekst analyseert in digitale vorm voor het vinden van patronen, trends of sociale verbanden. Het gaat dus om artificiële intelligentie ( AI) en de zogenaamde "machine learning". Gezien het de betrachting is dat er transparantie zou kunnen ontstaan over de algoritmes die gebruikt worden ( dus geen "black box") moest een regeling komen, vermits de gegevens hiervoor blijvend moeten kunnen bewaard worden.

Vooreerst moet het mogelijk zijn voor universiteiten en "instellingen voor cultureel erfgoed" dat zij gebruik maken van werken ( die auteursrechtelijk beschermd zijn ) en andere materialen waarop zij toegang hebben, (en in de mate dat de rechthebbende niet uitdrukkelijk voorbehoud heeft uitgedrukt).

Daar moet de overheid voor zorgen.

B. HET GEBRUIK EN VERSPREIDING VAN WERKEN DIE NIET MEER IN DE HANDEL ZIJN ((OoC-werken - (Out of Commerce)):

Het gaat dus om oudere werken met een geringe commerciële waarde of die nooit voor commerciële doeleinden werden geëxploiteerd. Diegene die het gebruikt moet een "redelijke inspanning leveren" om te controleren dat het werk niet beschikbaar is voor het publiek via de gebruikelijke handelskanalen. Het is dan een vermoeden dat kan worden weerlegd.

Indien een representatieve beheersorganisatie voor dergelijke werken in het leven is geroepen, dan moet de instelling "voor cultureel erfgoed" met deze contact opnemen. Indien niet kunnen deze worden aangewend, waarbij deze materialen op niet commerciële websites wordt gepubliceerd met vermelding van bron en naam van de auteur. Ook moet deze instelling voorafgaandelijk ( 6 maanden ) op een specifieke online databank deze informatie kenbaar maken.

C. RECHT OP VERGOEDING VOOR DE PERSUITGEVERS:

Nieuws wordt nu ook verspreid en hergebruikt door tal van online bedrijven, waardoor de "klassieke" pers ( niet de "bloggers" ) , die het nieuws vergaart hierdoor zwaar benadeeld zou kunnen worden. Deze uitgever van perspublicaties heeft nu het exclusief recht om het online gebruik toe te staan, en dus ook hiervoor betaling te eisen ( wat te onderhandelen is ).

De journalisten zelf hebben recht op vergoeding.

D. AANSPRAKELIJKHEID VAN ONLINEDIENSTEN VOOR HET DELEN VAN CONTENT:

De grote sociale mediaplatformen ( zoals You Tube, Instagram, TikTok,..) moeten de inhoud van hun publicaties controleren wanneer ze deze uploaden en de auteur heeft recht op vergoeding.

Deze aangelegenheid werd zeer intens bediscussieerd, hetgeen aanleiding heeft gegeven tot een zeer gedetailleerde en uitgebreide regeling  ( het artikel 17 van de richtlijn) dat bijna letterlijk door alle landen diende te worden overgenomen ( ook omdat deze wetgeving van dwingend recht is, en dit dwingend karakter in België zelfs voor alle onderdelen ervan geldt ).

Voor de publicatie moeten ze "naar best vermogen" zich hebben ingespannen om toestemming te krijgen van de rechthebbenden ( richtsnoeren hiervoor werden meegegeven door de Commissie) en waarbij na de contacten gekeken wordt naar de regeling voor een licentie die dan ontstaat en die een redelijke vergoeding moet bevatten.

De platformdiensten moeten ook een doeltreffend en snel klachtenmechanisme instellen, dat beschikbaar is voor de gebruikers.

Een buitengerechtelijke geschillenregeling moet verder worden voorzien.

E. AUTEURSCONTRACTEN MOETEN AANLEIDING GEVEN TOT PASSENDE VERGOEDINGEN:

Uitvoerende kunstenaars en auteurs hebben recht op een passende vergoeding, beschikken over een herroepingsrecht, kunnen transparantie eisen van de andere contractspartij en kunnen de aanpassing van hun contract eisen.

Alle overtredingen op deze regelingen kunnen voorgeleid worden bij de rechter zoals in kortgeding, wat dus een snelle behandeling verzekerd.

( (voor verdere info wordt verwezen naar Janssens en Vanhees, Aanpassing van het Belgisch auteursrecht aan de (Richtlijn inzake de ) digitale eengemaakte markt, RW 2022-23, nr 37, p. 1442 e.v. ))