Bouwinbreuken

Probleemstelling: U wordt veroordeeld tot de afbraak van een zonder vergunning opgetrokken carport, bijhuis, uitbreiding van de woning, ... De rechtbank geeft een bevel tot herstel, en beveelt dus de afbraak van het opgetrokken bouwwerk. Kan de overheid dan de herstelmaatregel zelf gaan uitvoeren? Kan dit alsnog verhinderd worden?

Plicht tot uitvoering

In principe is de veroordeelde verplicht om over te gaan tot uitvoering van de herstelmaatregel binnen de door de rechter bepaalde termijn. Deze herstelmaatregel kan bestaan uit het herstel in de oorspronkelijke toestand, het betalen van een meerwaarde of aanpassingswerken.Eventuele verdere opportuniteitsoverwegingen omtrent de vorm en/of de noodzaak van het herstel is irrelevant. Het enige wat voor de veroordeelde alsnog redding kan brengen is een regelmatige en uitvoerbare stedenbouwkundige vergunning. Het rechterlijk bevel kan op die  manier zijn voorwerp verliezen.De overheid is op haar beurt verplicht om de uitvoering van het rechterlijk bevel na te streven. Zij beschikt wel over een keuzevrijheid. Zo kan zij beslissen om de veroordeelde te trachten te motiveren door de eventueel opgelegde dwangsommen te laten verbeuren. Verder biedt artikel 6.1.46 VCRO haar ook de mogelijkheid om over te gaan tot ambtshalve uitvoering.

Voorafgaand advies Hoge Raad voor het Handhavingsbeleid

Indien de overheid de veroordeling ambtshalve wenst uit te voeren, dan is zij verplicht om een advies in te winnen bij de Hoge Raad voor het Handhavingsbeleid.

Maar wat verstaat men onder ‘ambtshalve uitvoering’? Hieronder verstaat men o.a. het geven van de nodige instructies aan een ambtenaar of een dienst tot uitvoering van het vonnis of het arrest. (Cfr. artikel 6.1.46. VCRO)

Zodra de overheid bijvoorbeeld aan de gerechtsdeurwaarder de opdracht geeft om over te gaan tot de gedwongen uitvoering van het vonnis, dient dan een adviesaanvraag te worden verzonden naar de Hoge Raad.

Dit advies van de Hoge Raad voor het Handhavingsbeleid kan in bepaalde dossiers van doorslaggevende aard zijn net omdat de Hoge Raad niet alleen gaat adviseren in het kader van de ruimtelijke ordening, maar ook in functie van de huidige toestand van het recht. Bovendien moet de Hoge Raad ook nagaan of de ambtshalve uitvoering geschiedt met de inachtneming van de beginselen van gelijkheid en redelijkheid.

Zo de toestand op één of andere manier gewijzigd is na het rechterlijk bevel, dan kan dit advies nog enig soelaas bieden.

De Hoge Raad voor het Handhavingsbeleid kan slechts een negatief advies uitbrengen zo de opgelegde maatregel reeds feitelijk werd uitgevoerd, of indien er intussen een stedenbouwkundige vergunning kon worden bekomen.

Aan een positief advies kan de Hoge Raad voorwaarden kleven, zoals bijvoorbeeld uitvoeringsmodaliteiten.De Hoge Raad voor het Handhavingsbeleid heeft enkel een adviesbevoegdheid, maar dit advies kan dan wel bij discussie met betrekking tot de uitvoering worden aangewend voor de beslagrechter.

Besluit

Zodra U veroordeeld bent tot herstel ingevolge een bouwinbreuk dan bent U verplicht om de herstelmaatregel uit te voeren.

De overheid kan zelf de herstelmaatregel gaan uitvoeren, maar dan dient zij een advies te gaan inwinnen bij de Hoge Raad voor het Handhavingsbeleid. Dit advies kan dan rekening houden met gewijzigde omstandigheden en de beginselen van redelijkheid en billijkheid. De beslagrechter kan in het eventuele executiegeschil rekening houden met dit advies.

De ultieme wijze om alsnog de uitvoering te verhinderen is het bekomen van een uitvoerbare vergunning.