Illegaal verblijf versus onregelmatig verblijf

De toepassing van de hoogwaardige bescherming van elk individu op grond van de rechten van de mens, staat op gespannen voet met de betrachting van de gemeenschap tot controle van immigratie.

De beschermingen die de federale en Europese hoven bezorgen, sporen bovendien aan om een toestand van ziekte en een al dan niet artificiële gezinsvorming te betrachten. Een gezonde vreemdeling die wil werken, geniet integendeel geen bescherming. Het systeem waarbij de grondrechten door het Europees Hof van Justitie zeer extensief humanistisch worden geïnterpreteerd, en op zich wenselijk in een ideale wereld, werkt derhalve contra-productief voor harmonie en goede werking van de samenleving.

A.Algemene werking:

1.In de regel, en zoals voorzien in art. 57§2 van de wet van 8.7.1976 is de sociale hulp voor een vreemdeling beperkt tot dringende medische hulp en voor de families met minderjarige kinderen, opvang in een opvangcentrum van Fedasil.

2.Wanneer een verzoek afgewezen wordt, maar er wordt hoger beroep ingesteld, wordt een "bijlage 35" gestuurd, en kan de aanvrager niet uitgewezen worden.

3.Wanneer bij afwijzing ( ook in graad van beroep ) een nieuwe aanvraag ( op basis van een andere rechtsgrond, vb. gezondheidsredenen ) ingediend wordt, wordt aangenomen dat het bevel om het land te verlaten impliciet opgeschort wordt (1)

4.Een illegaal verblijf geeft dus in de regel geen mogelijkheid tot algemene sociale hulp.

Illegaal verblijf is er wanneer de asielaanvraag verworpen is, en het bevel om het land te verlaten betekend werd aan de betrokken vreemdeling. Dit is dus verschillend van een onregelmatig verblijf ( niet onwettelijk in België maar niet beschikkend over de verblijfsdocumenten ).

5.Het is mogelijk dat na een situatie van een illegaal verblijf een nieuwe aanvraag wordt ingediend, dat bvb. recht geeft voor een tijdelijk verblijf. Zowel cassatie als Hof van Justitie oordeelden dat het bevel om het land te verlaten dan impliciet is ingetrokken, maar het recht op de algemene sociale rechten gelden dan maar voor de toekomst.(2)

B.Zware ziekte tijdens illegaal verblijf ( onmogelijkheid tot terugkeer wegens medische redenen en ABDIDA rechtspraak):

6.Na beoordeling van schending gelijkheidsregels door het toenmalig Arbitragehof, werd geoordeeld dat de beperking van sociale ondersteuning ( =toepassing van art. 57 §2 wet 1976 ) niet kan toegepast worden voor iemand die in de absolute onmogelijkheid tot terugkeer bevindt.

7.Hiervoor is vereist:

• ernstige ziekte: het dient niet levensbedreigend te zijn; hiervan bestaan reeks van rechtspraak gevallen (3)
• toegang tot verzorging, bevat diverse aspecten: eerst de mogelijkheid om de reis te kunnen maken naar het land van oorsprong, verder de mogelijkheid tot geschikte behandeling in het land van terugkeer en de effectieve toegang tot de verzorging (en ook rekening houdend met de middelen van de betrokkene; het moet dus zeer concreet onderzocht worden (4)

8.Aanvraag op grond van art. 9ter wet 15.12.1980 Abdida rechtspraak).

Dit betreft dezelfde criteria, maar om ontvankelijk te zijn, dient er een attest te zijn van de dokter aangesteld door de dienst vreemdelingen. Eens ontvankelijk dan volgt volledige sociale ondersteuning. Wanneer het verzoek ongegrond wordt verklaard, en er volgt hoger beroep, wordt de aanvrager ingeschreven in het vreemdelingenregister en geniet alle sociale voordelen.

9.Wanneer het verzoek niet ontvankelijk verklaard wordt, en hiertegen hoger beroep ingesteld wordt, wordt het bevel om het land te verlaten opgeschort ingevolge rechtspraak Hof van Justitie (5) wanneer het risico bestaat dat de betrokkene in het betrokken land dat zijn toestand op onomkeerbare wijze verslechtert.

10.Achteraf werd bevestigd dat deze opschorting geldt voor elk hoger beroep op grond van "verdedigbare middelen "voor de Raad voor Vreemdelingenbetwisting (6)

11.De bewijsvoering van hogervermelde criteria ligt evenwel bij de aanvrager, en wordt voor de gegrondheid veel strenger beoordeeld dan voor de opschorting voor het bevel het land te verlaten. (7)

C.Onmogelijkheid van terugkeer om andere dan medische redenen:

12.Administratieve redenen, zoals het niet kunnen bekomen van de noodzakelijke documenten voor de repatriëring (verhinderd door de betrokken staat; of een apatride) of het feit in een procedure in België betrokken te zijn waarvoor de aanwezigheid vereist is ( vb. medische expertise inzake verantwoordelijkheid van ingreep).

13.Schending van EVRM regels:

• schending onmenselijke of onterende behandeling ( art.3 EVRM): rechtspraak EHJ is voorhanden ( vb. toestand van geweld op zich volstaat niet, moet aangetoond worden dat een groep geviseerd wordt) en federale;
• recht op privé en familiaal leven ( art.8 EVRM): geldt voor alle vormen van relaties van zodra ze een zeker duurzaam karakter hebben, en zeker wanneer er een kind is; weliswaar voor iemand die illegaal in het land verblijft, leidt de duur van het verblijf in een land ( vb.mogelijk gemaakt door de procedures) als een grond tot schending vanart. 8 EVRM ) (8)

(1) HvC, 13.3.2017, A.R.. n° S.15.0099.F, juportal.be

(2) EHJ, 20.10.2022, nr C-825/21; HvC 13.12. 2021,A.R. n°S.17.0054.F, juportal.be

(3)F.Lambrecht, Exceptions à la limitation à l'aide sociale "général".., TSR, 2023/4, p. 567 (vb. psychiatrisch attest van zware decompensatie van reeds labiele toestand bij terugkeer: Hvb Brussel, 17.11.2022, AR 2022/AB/633, terralaboris.be

(4) Cass. 1.2.2016, AR S.15.0041.F/1, juportal.be

(5) EHJ, 18.12.2014, C-562/13 Abdida; later bevestigd en versterkt EHJ 19.6.2018, C-181/16; EHJ 30.9.2020, C-223/19

(6) Cass. 25.2.2019, AR S.18.0022.F, juportal.be; Cass. 4.5.2020, AR S.18.0036.F, juportal.be

(7) Op.cit., TSR 2023/4, p.586

(8) EHRM, 13.10.2016, nr 11981/15,§ 39