Politierechtbank en Correctionele Rechtbank
1.De procedure voor de politie- en correctionele rechtbank, verloopt grotendeels op dezelfde wijze.
2. Vooreerst loopt er een strafrechtelijk onderzoek, dat in de regel geheim is. De klager legt zijn klacht neer, en de ( substituut ) procureur des konings, zal bepalen welke onderzoeksdaden dienen plaats te vinden. Meestal eerst de geviseerde dader, dan eventuele getuigen ( wie klacht neerlegt doet er goed aan de naam - en mogelijk adres - van mogelijjke getuigen, door te geven ). De verbalisanten maken hun vaststellingen. Op bepaald ogenblik zal de procureur oordelen dat het onderzoek beëindigd is. Hij zal dan seponeren of dagvaarden. Wie zijn tussenkomst gemeld heeft ( meestal via advocaat ), zal verwittigd worden. Dus alleszins de klager.
Indien de vermoede dader in beschuldiging wordt gesteld tijdens het onderzoek, zal hij ook verwittigd worden. Indien niet alleszins door de dagvaarding zo er geen seponering is. Op dat ogenblik wordt hij partij, kunnen aanvragen gestuurd worden voor nazicht van het strafdossier, of voor bepaalde onderzoeksdaden te vragen. Dit geschiedt bij afzonderlijke procedure te vragen aan de onderzoeksrechter.
Dit is al voor meer zware zaken. Voor zaken met louter opsporingsonderzoek, kan de vraag gericht worden aan de procureur, doch deze beslist soeverein of hierop ingegaan wordt of niet.
2. Bij een wanbedrijf en een gerechtelijk onderzoek, of een klacht met burgerlijke partijstelling, zal nog eerst een oproeping gebeuren via de raadkamer, een soort van tussenstation, waarbij het dan de rechter is die zal oordelen of er verwijzing gebeurt naar de correctionele rechtbank hetzij een buitenvervolging. Tegen een beslissing van verzending naar de correctionele rechtbank, is hoger beroep voor de kamer van inbeschuldigingstelling enkel maar mogelijk wanneer er tevens sprake is van onregelmatigheid in de procedure.
3. Voor de politierechtbank dient de beklaagde in principe niet te verschijnen wanneer hij vertegenwoordigd is door een advocaat. Wanneer dit niet het geval is, en de beklaagde verschijnt niet dan is er verstek. Verzet moet dan gebeuren binnende 15 dagen na de betekening door de deurwaarder. Indien dit niet aan de persoon van de beklaagde gebeurt, wordt dit verlengd tot 15 dagen nadat deze er kennis van kreeg of ervan vermoed wordt.
4. De politierechtbank is ook bevoeg bij een hoger beroep tegen een GAS ( gemeentelijke administratieve sancties) boete. Dit moet gebeuren binnen 1 maand na kennisgeving van de beslissing. Dit hoger beroep gebeurt bij verzoekschrift waarbij op straffe van nietigheid de naam, voornaam, woonplaats en in voorkomend geval de hoedanigheid van de persoon die moet worden opgeroepen, vermeld wordt ( toepassing van art.1034 ter, 3°Ger.W. ), maar zelfs bij vergissing, en bovendien in de mate dat de nietigheid voor alles door de betrokken partij heeft ingeroepen, moet worden nagegaan in welke mate de onregelmatigheid de belangen schaadt van de betrokken partij, en indien dit het geval was, of intussen die belangenschade niet kon worden hersteld. (1)
(1). HvC 16.10.2023, RW 2023-24, ,r 20, p. 775
Meer specifieke regelingen voor professionelen:
a) De loyauteit van het parket en de politieambtenaren wordt vermoed, en partijen kunnen aannemelijk maken dat ze deloyaal zijn opgetreden en bewust voor partijen relevante informatie niet hebben opgenomen, en daardoor hun recht op een eerlijk proces is miskend (HvC, 8.11.2022, RABG 2022/18, p. 1375).
b) niet vergeten termijn hoger beroep is 30 dagen ( niet een maand, dus oppassen bij maanden met 31 dagen ), en cassatie 15 dagen.
c) de verplichting om een getuige à charge te horen op de zitting moet worden beoordeeld in het licht van art. 6.1 EVRM. Moet daarom nagaan of er ernstige feitelijke of juridische gronden zijn om deze niet te horen, deze verklaring een doorslaggevend element is voor de beoordeling, en of er voldoende compenserende factoren zijn om het niet horen ( vb. andere bewijzen die deze verklaring ondersteunen ( Cass.4.5.2021 P.21.0081.N; Nullum crimen 2022, p.380; cass. 13.6.2021 P.21.0252.N, Nullum crimen, 2022, p.183)
d) Bij betekening dient nagegaan te worden of het O.M. alle redelijke inspanningen geleverd heeft om de woonplaats, verblijfplaats of de gekozen woonplaats van de veroordeelde te achterhalen (Cass. 22.11.2022, RABG 2023/ 6-7, p. 631
e) wanneer een verzetdoende partij de taalwijziging vraagt kan de rechter hierover uitspraak doen zonder vooreerst de ontvankelijkheid na te gaan ( Cass.13.12.2022, RABG 2023/§-7, p. 662)
f) De bijzondere bewijswaarde van het proces-verbaal zoals toegekend door art. 62,1ste lid wegverkeerwet, geldt enkel voor de persoonlijke vaststellingen van de verbalisanten, niet de gevolgen die ze hieruit menen te kunnen afleiden (vb. toestand van dronkenschap ) (HvC,30.6.2020, RW 2022-23, nr 28,p. 1114)
g) Het loyauteitsbeginsel bij het onderzoek in strafzaken houdt in dat alle door het openbaar ministerie verzamelde gegevens ook deze a decharge worden gevoegd. Partijen kunnen hierop aannemelijk maken at het OM en de politie deloyaal zijn opgetreden en bewust voor de partijen relevante informatie niet hebben opgenomen in een pv, maar moeten dan verder aannemelijk maken dat daardoor hun recht op eerlijk proces is miskend ( HvC 8.11.2022, RW 2022-23, nr 6, p.226)